Przejdź do treści
Świat Isotry
5. lipca 2025

Od jaskini po pergole: historia zaciemnienia w prehistorii i starożytności

Ing. Jakub Vaněk, Ph.D
5 min.
127 przeczytanie
Od jaskini po pergole: historia zaciemnienia w prehistorii i starożytności
Kiedy dziś zaciągniesz rolety lub schowasz się pod pergolę z zimnym napojem w ręce, nawet nie zastanawiasz się na tym, że zaciemnienie nadmiaru promieni słońca towarzyszy ludzkości już od prehistorii. Nasi przodkowie nie mieli, co prawda, żaluzji z inteligentnym sterowaniem, ale ochrony przed słońcem, wiatrem i deszczem potrzebowali od zarania dziejów. Jak więc wyglądało zaciemnienie w przeszłości i co z tych prastarych metod przetrwało do dziś?

Prehistoria: Kiedy jaskinia była najlepszą roletą

U zarania dziejów zaciemnienie było tak samo proste, jak sam przybytek. Ludzie szukali ukrycia przed zimnem i najróżniejszymi czynnikami pogodowymi w przyrodzie – w jaskiniach, pod nawisami skalnymi, lub w cieniu drzew. Kiedy zaczęli budować pierwsze proste zadaszenia, wykorzystywali do ochrony przed słońcem i deszczem skóry, gałęzie i liście.

Dzisiejsza alternatywa: Prehistoryczne zaciemnienie możemy symulować roletami ekranowymi. W odróżnieniu od dawnych czasów nowoczesne materiały umożliwiają jednak zdalne sterowanie bez wysiłku, chronią przed promieniowaniem UV i ponadto umożliwiają dokładną regulację ilości światła.

Starożytność: Luksusowe zaciemnienie w stylu Egiptu i Rzymu

Starożytni Egipcjanie wiedzieli, że w gorącym klimacie należy unikać nadmiernej ekspozycji na słońce. Dlatego budowali domy z małymi oknami i grubymi, glinianymi ścianami, które utrzymywały chłód. Na tarasach i w ogrodach stosowali lniane baldachimy – pierwowzory dzisiejszych tekstylnych markiz. Z Egiptu pochodzi również udokumentowany pierwszy ogród z pergolą, w przybliżeniu z 1 400 roku p.n.e.

Grecy i Rzymianie wynieśli sztukę zaciemniania na nowy poziom. Przestrzenie publiczne i teatry często zakrywały zasłony z tkaniny, a jeśli ktoś chciał odpocząć na świeżym powietrzu, chował się w krużgankach otaczających wewnętrzne dziedzińce. A w Koloseum? Nad tysiącami widzów rozciągało się ogromne „velarium” – rozległa płócienna markiza obsługiwana za pomocą lin. Powszechnie stosowano też pergole, które pierwotnie służyły jako podpory dla winorośli. Często pełniły funkcję miejsca spotkań i filozoficznych dyskusji.

Dzisiejsza alternatywa: Pergole w każdym razie przeszły długą drogę. Z dawnymi konstrukcjami porośniętymi winoroślą łączy je jednak jedno: tworzą przyjemną przestrzeń na świeżym powietrzu chronioną przed palącym słońcem. Tylko zamiast lin i niewolników używamy dziś napędu elektrycznego i zdalnego sterowania.

Jak daleko doszliśmy?

Nowe materiały tkanin kryjących i konstrukcji, napęd elektryczny, integracja z inteligentnym domem.– Dzisiejsze możliwości zaciemnienia na zewnątrz są niemal nieograniczone i można je dostosować dokładnie na miarę własnych potrzeb. Sama zasada zaciemniania jest jednak stara jak ludzkość. Tylko zamiast gałęzi, skór i płótna używamy dziś wytrzymałych tkanin, aluminium i elektroniki.

Ing. Jakub Vaněk, Ph.D

Najnowsze

Dom i ogród
6. września 2025

Ogród jako letni salon: Jak technika zaciemniająca zmieni przestrzeń na zewnątrz

Ing. Aneta Paroulková
4 min.
127 przeczytanie
Ogród jako letni salon: Jak technika zaciemniająca zmieni przestrzeń na zewnątrz
Ogród lub taras już dawno nie służy tylko do uprawy kwiatów i warzyw. W ostatnich latach coraz częściej zmieniają się w przedłużoną przestrzeń mieszkalną, niemal letni salon, gdzie odpoczywa się, stołuje, pracuje i bawi z przyjaciółmi. Jednak, aby ta strefa na zewnątrz była wygodna i nadawała się do pobytu cały dzień, nie wystarczą tylko meble ogrodowe i grill. Kluczową rolę odgrywa technika zaciemniająca, która pomaga w regulacji temperatury, chroni przed ostrym słońcem, deszczem lub wiatrem i nadaje tej przestrzeni przytulność i styl.
Dom i ogród
5. września 2025

Żaluzje zewnętrzne vs. rolety ekranowe: Jakie zaciemnienie jest lepsze na Twoim tarasie?

Ing. Aneta Paroulková
4 min.
127 przeczytanie
Żaluzje zewnętrzne vs. rolety ekranowe: Jakie zaciemnienie jest lepsze na Twoim tarasie?
Taras jest sercem letniego mieszkania. Miejscem, gdzie jesz śniadanie na słońcu, wieczorem grillujesz z przyjaciółmi lub odpoczywasz z kawą. Jednak, aby taras był wygodny również w upalne dni lub przy zmiennej pogodzie, potrzebuje właściwego zaciemnienia. I właśnie tu przychodzi kolej na wybór z dwóch popularnych typów techniki zaciemniającej, żaluzji zewnętrznych i rolet ekranowych. Które z nich najlepiej nadają się właśnie na Twój taras? Odpowiedź zależy od kilku czynników, od preferencji estetycznych po wymagania praktyczne.