Przejdź do treści
Świat Isotry
5. lipca 2025

Od jaskini po pergole: historia zaciemnienia w prehistorii i starożytności

Ing. Jakub Vaněk, Ph.D
5 min.
72 przeczytanie
Od jaskini po pergole: historia zaciemnienia w prehistorii i starożytności
Kiedy dziś zaciągniesz rolety lub schowasz się pod pergolę z zimnym napojem w ręce, nawet nie zastanawiasz się na tym, że zaciemnienie nadmiaru promieni słońca towarzyszy ludzkości już od prehistorii. Nasi przodkowie nie mieli, co prawda, żaluzji z inteligentnym sterowaniem, ale ochrony przed słońcem, wiatrem i deszczem potrzebowali od zarania dziejów. Jak więc wyglądało zaciemnienie w przeszłości i co z tych prastarych metod przetrwało do dziś?

Prehistoria: Kiedy jaskinia była najlepszą roletą

U zarania dziejów zaciemnienie było tak samo proste, jak sam przybytek. Ludzie szukali ukrycia przed zimnem i najróżniejszymi czynnikami pogodowymi w przyrodzie – w jaskiniach, pod nawisami skalnymi, lub w cieniu drzew. Kiedy zaczęli budować pierwsze proste zadaszenia, wykorzystywali do ochrony przed słońcem i deszczem skóry, gałęzie i liście.

Dzisiejsza alternatywa: Prehistoryczne zaciemnienie możemy symulować roletami ekranowymi. W odróżnieniu od dawnych czasów nowoczesne materiały umożliwiają jednak zdalne sterowanie bez wysiłku, chronią przed promieniowaniem UV i ponadto umożliwiają dokładną regulację ilości światła.

Starożytność: Luksusowe zaciemnienie w stylu Egiptu i Rzymu

Starożytni Egipcjanie wiedzieli, że w gorącym klimacie należy unikać nadmiernej ekspozycji na słońce. Dlatego budowali domy z małymi oknami i grubymi, glinianymi ścianami, które utrzymywały chłód. Na tarasach i w ogrodach stosowali lniane baldachimy – pierwowzory dzisiejszych tekstylnych markiz. Z Egiptu pochodzi również udokumentowany pierwszy ogród z pergolą, w przybliżeniu z 1 400 roku p.n.e.

Grecy i Rzymianie wynieśli sztukę zaciemniania na nowy poziom. Przestrzenie publiczne i teatry często zakrywały zasłony z tkaniny, a jeśli ktoś chciał odpocząć na świeżym powietrzu, chował się w krużgankach otaczających wewnętrzne dziedzińce. A w Koloseum? Nad tysiącami widzów rozciągało się ogromne „velarium” – rozległa płócienna markiza obsługiwana za pomocą lin. Powszechnie stosowano też pergole, które pierwotnie służyły jako podpory dla winorośli. Często pełniły funkcję miejsca spotkań i filozoficznych dyskusji.

Dzisiejsza alternatywa: Pergole w każdym razie przeszły długą drogę. Z dawnymi konstrukcjami porośniętymi winoroślą łączy je jednak jedno: tworzą przyjemną przestrzeń na świeżym powietrzu chronioną przed palącym słońcem. Tylko zamiast lin i niewolników używamy dziś napędu elektrycznego i zdalnego sterowania.

Jak daleko doszliśmy?

Nowe materiały tkanin kryjących i konstrukcji, napęd elektryczny, integracja z inteligentnym domem.– Dzisiejsze możliwości zaciemnienia na zewnątrz są niemal nieograniczone i można je dostosować dokładnie na miarę własnych potrzeb. Sama zasada zaciemniania jest jednak stara jak ludzkość. Tylko zamiast gałęzi, skór i płótna używamy dziś wytrzymałych tkanin, aluminium i elektroniki.

Ing. Jakub Vaněk, Ph.D

Najnowsze

Dom i ogród
6. sierpnia 2025

Dywersyfikacja upraw: sprawdzona metoda, jak zwiększyć plony na grządkach

Ing. Kateřina Jelenová
4 min.
72 przeczytanie
Dywersyfikacja upraw: sprawdzona metoda, jak zwiększyć plony na grządkach
Jak zoptymalizować plony warzyw, które uprawiasz w ogródku? Jeśli już masz ogródek od jakiegoś czasu, sam to zauważyłeś: powtarzana uprawa tych samych roślin na jednej grządce przynosi coraz niższe plony, wyczerpuje glebę i może prowadzić do rozprzestrzeniania się chorób. Dzieje się tak dlatego, że każda roślina ma nieco inne wymagania glebowe, pobiera z niej różne składniki odżywcze, a także wydziela do ziemi różne substancje odpadowe. Poradzimy Ci, jak zaplanować efektywne wykorzystanie grządek.
Dom i ogród
5. sierpnia 2025

Biofiliczna pergola: Jak lepiej połączyć się z naturą?

Ing. Aneta Paroulková
4 min.
72 przeczytanie
Biofiliczna pergola: Jak lepiej połączyć się z naturą?
Spotkałeś się już z pojęciem biofiliczny? Wyraża zamiłowanie do przyrody i potrzebę wprowadzenia jak najwięcej naturalnych elementów do codziennego życia. Biofiliczny design to podejście architektoniczne, które łączy naszą przestrzeń życiową i przyrodę. Jest to coraz popularniejszy trend – a w pergoli możesz go użyć sobie najłatwiej.